تفاوت بچه ها بیش فعال و بازیگوش چیست؟ - مجله پیکوشو

هر شیطنتی به معنای بیش فعالی است؟ علت این انرژی بالا در برخی بچه ها چیست و چطور می توان آن ها را کنترل کرد؟

بچه ها از همان سنین کودکی علاقه زیادی به کشف همه چیز دارند و مدام در حال بازی و شیطنت هستند، اما گاهی والدین از سروصدای زیاد و انرژی فوق العاده کودکشان گلایه می نمایند و این مسئله باعث می گردد صبر و تحملشان تمام گردد و آغاز به تنبیه کودک نمایند.

خیلی وقت ها تکرار و ادامه این شیطنت ها والدین را دو به شک می نماید که نکند کودک شان مبتلا به بیش فعالی باشد. به همین علت درباره تفاوت ها و مرزبندی های این دو ویژگی با دکتر ناهید محمدی روانشناس کودک مصاحبه کردیم.

طبق نظر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری در آمریکا (CDC)، تقریباً 9 درصد از بچه ها دارای ADHD (بیش فعالی) هستند، اما مسئله اینجاست که مشاهده هرگونه تحرک و جنب وجوشی به معنای بیش فعالی نیست. دکتر ناهید محمدی دراین باره می گوید: بیش فعالی در بچه ها یک اختلال رشدی محسوب می گردد و ما زمانی می توانیم شیطنت کودک را نشانه بیش فعالی بدانیم که کودک دارای تعدادی علائم باشد. یکی از علائم بیش فعالی، جنب وجوش مفرط است؛ طوری که کودک تا لحظه خوابیدن مدام در تحرک است و گاهی حتی در حالت خواب هم می غلتد.

کنکاش با وسایل، عدم تمرکز، پریدن وسط صحبت دیگران، گم کردن وسایل به طور مکرر، بی نظمی و بیش ازمقدار صحبت کردن از دیگر علائم بیش فعالی است که این علائم در کودک پرتحرک قابل مشاهده نیست؛ بنابراین، صرف پر جنب وجوشی نمی تواند نشانه بیش فعالی باشد.

علت انرژی بالا در برخی بچه ها چیست؟

دکتر محمدی در پاسخ به این سؤال می گوید: ژنتیک در شیطنت بچه ها بی تأثیر نیست. شیطنت بچه ها حتی از دوران نوزادی قابل فهم است. بد شیر خوردن، سخت خوابیدن، واکنش نشان دادن با کوچک ترین محرک و... نشانه پرتحرکی کودک در دروان نوزادی است.

کنجکاوی گاهی باعث می گردد تا کودک نتواند یکجا بنشیند؛ در اینصورت جهت دادن به حس کنجکاوی کودک می تواند باعث گردد تا رفتار های آزارگرانه ناخواسته در این بچه ها کاهش یابد.

اگرچه سطح بالای انرژی در بچه ها نشانه بیش فعالی نیست، اما گاهی می بینیم که مقدار شیطنت در کودک به صورت مقطعی بیش ازمقدار می گردد تاجایی که کودک حتی در رفتار شبیه بچه ها بیش فعال عمل می نماید.

دکتر محمدی در این رابطه می گوید: تعدادی از عوامل می تواند باعث تحریک شیطنت در بچه ها گردد. به عنوان مثال، غذا هایی که کافیین، شیرینی و کالری بالاتری دارند، می توانند جنب وجوش در بچه ها را زیادتر کند.

علاوه بر این، تحقیقات نشان داده که یکسری عوامل دیگر می تواند زمینه ساز تحرک بالا در بچه ها گردد که این عوامل عبارت اند از:

بچه ها اغلب زمانی که یک اتفاق استرس زا را در زندگی تجربه می نمایند، بیش فعال می شوند. حتی تغییرات مثبت مانند رفتن سفر یا نقل مکان به محله دیگر می تواند استرس زیادی برای کودک ایجاد کند؛ لذا قبل از اینکه تصمیمی بگیرید یا کاری انجام دهید، هرگز کودکتان را در جریان مسائل قرار ندهید.

به یاد داشته باشید که استرس والدین نیز به بچه ها منتقل می گردد.

بچه ها اغلب انرژی زیادی برای سوزاندن دارند. آن ها دائماً به فعالیت بدنی مانند دوچرخه سواری، پریدن، دویدن یا بازی در بیرون از خانه احتیاج دارند. بنابراین، زمانی که دیدید کودک در زمان خوابیدن مقاومت نشان می دهد و بی قرار و فعال است، این نشانه آن است که او باید با بازی و فعالیت، انرژی اش را بسوزاند.

درحالی که بزرگ سالان هنگام خستگی خیلی تنبل و بی حوصله هستند، بچه ها اغلب بیش فعال می شوند.

وقتی کودک به مقدار کافی استراحت نمی نماید، بدن او با فراوری کورتیزول و آدرنالین بیشتر پاسخ می دهد تا بتواند بیدار بماند؛ درنتیجه انرژی بیشتری خواهند داشت؛ بنابراین برای کنترل شیطنت کودک، زمان استراحت و خواب کودکتان را تنظیم کنید و مطمئن شوید که کودک شما به مقدار کافی می خوابد.

دکترمحمدی مهم ترین راه کنترل شیطنت در کودک را شناسایی علت آن دانست و اظهار کرد: والدین ابتدا باید متوجه شوند که علت جنب وجوش زیاد در فرزندشان چیست. آیا در فرزندشان علائم بیش فعالی را مشاهده می نمایند یا خیر، آیا فرزندشان تنها در محیط خانه پرتحرک است یا همه جا این گونه است. چنانچه متوجه علائم بیش فعالی در فرزندتان شدید ضروری است به پزشک اطفال مراجعه کنید. این اختلال با مصرف دارو و یا حتی گاهی بدون دارو قابل کنترل است.

چنانچه شیطنت کودک به علت عوامل ژنتیکی و یا مشکل سیستم پردازش حسی بود در این صورت والدین باید در پی فعالیت هایی مثل بازی در محیط های باز، شرکت در ورزش های مختلف و جنب وجوش در فضا های ایمن باشند تا کودک انرژی اش را تخلیه کند: اگر شیطنت کودک مبتنی بر کنجکاوی است، والدین باید با فراهم کردن امکان ارضای کنجکاوی به شکل صحیح، رفتار شیطنت آمیز کودکشان را مدیریت نمایند.