آشنایی با شهر قمصر کاشان - مجله پیکوشو

سفری خاطره انگیز به قمصر شهر گلاب ها

جای تعجب است که زیباترین گل ها و خوشبوترین گلاب های کشور چهار فصل ما از دل کویری چنین خشک بیرون می آید.

کاشان شهری در 240 کیلومتری تهران، در استان اصفهان، میان کوه های کرکس و در کویر مرکزی ایران قرار گرفته و آب و هوایی گرم و بیابانی و خشک دارد.

با این حال در این مطلب درباره کاشان، خانه های تماشای و قدیمی آن، تپه های باستانی سیلک و باغ فین نیست، بلکه مربوط به مراسمی قدیمی و تماشای به نام گلابگیران است.

دو شهر قمصر و نیاسر از اواسط اردیبهشت بمدت دو تا سه هفته میزبان مهمانانی هستند که برای حضور در مراسم گلابگیری به این شهرها سفر می نمایند.

این دو شهر پر از باغ های گل محمدی و جویبارهای زلالی هستند که لطف شهر را برای کسانی که پس از طی کویر به شهر رسیده اند دوچندان می نماید.

گل محمدی که در کاشان و اطراف آن کشت می گردد، از نوع Rosaceus هستند. در زمان گلابگیری در طول روز هوا گرم، اما هنگام غروب و شب هوا سرد می گردد. بهتر است در گشتی که به این منطقه ها دارید کفشی سبک و راحت انتخاب کنید و از ریختن زباله خصوصا ظروف یکبار مصرف در محل خودداری کنید.

کاشت گل محمدی در ایران قدمتی حدود 7 هزار ساله دارد و مراسم گلابگیری آیینی 1000 ساله است که در طول زمان تغییراتی بسیار جزیی داشته است.

گلاب قمصر که از نظر مرغوبیت برترین گلاب جهان بشمار می رود، از نظر مذهبی نیز دارای ارج و قرب است.

علاوه بر آنکه برای معطر کردن فضاهای مذهبی بکار می رود، هر ساله در تاریخ 9 ذی الحجه خانه خدا به وسیله این گلاب ناب شسته می گردد.

هرچند در جهان قمصر را بعنوان مهد مرغوب ترین گلاب می شناسند، اما گلاب ناب در روستاهای ون، سار، سده و وادقان که کمتر شناخته شده و توریستی هستند تهیه می گردد. دراین روستاها که در منطقه های کوهستانی تر نسبت به قمصر و نیاسر قرار دارند، گل ها دیرتر شکوفا می شوند و گلاب غلیظ تری در آنها تهیه می گردد.

مرغوب ترین گلاب در این منطقه مربوط به روستای وادقان و ون است که در 50 کیلومتری شمال کاشان، در مرز استان های قم ، اصفهان و مرکزی قرار دارند.

علاوه بر گلاب سایر عرقیجات و کتیرای مرغوبی نیز در این روستاها بدست می آید.

فرآیند گلابگیری به این شکل است که دیگ های بزرگ را پر از گلبرگ های گل محمدی و آب نموده روی تل هیزم می گذارند و گلاب را با تقطیر بدست می آورند.

پیش از این برای مراسم گلابگیری دیگ مخصوص و گل های محمدی را کنار رودخانه ها می بردند و ضمن خواندن ادعیه مذهبی مراسم را انجام می دادند.

سالیانه حدود 2 میلیون نفر از مراسم گلابگیران کاشان، قمصر، نیاسرو برزک تماشا می نمایند. قمصر، نیاسر و برزک که مهمترین قطب های گلابگیری ایران هستند، ازنظر جغرافیایی نیز جالب توجه هستند و در فاصله کوتاهی از کوهستان و کویر واقع شده اند و آب و هوای آنها نیز از کاشان لطیف تر و ملایم تر است.

قمصر

قمصر در فاصله 30 کیلومتری از جنوب کاشان واقع شده است. برترین زمان برای حضور در مراسم گلابگیری قمصر ساعات اولیه روز ، یعنی زمانی که هنوز آفتاب کاملا گرم نشده است، گل هایی که در ساعات پیش از طلوع چیده شده اند تازه ترند و طبیعتا گلاب بهتری از آنها به دست می آید.

در شهر که پر از باغ گل است، امکان تماشا مراسم گلابگیری برای توریستان مهیاست، مردم قمصر، مردمی مهماندوست و خونگرم و با حوصله هستند و به گونه ای فرایند تهیه گلاب را شرح می دهند که گویی از تکرار این شرحات خودشان لذت بیشتری می برند تا مخاطب.

غیر از تماشا مراسم گلابگیری و طبیعت زیبای قمصر بازدید از امامزاده پیر داوود که بنایی متعلق به دوره آل بویه است و گنبد مخروطی و فیروزه ای رنگ جالبی دارد خالی از لطف نیست.

نیاسر

نیاسر که به کهن باغشهر ایران معروف و در 30 کیلومتری غربی کاشان واقع است، در دید اول چیزی بیشتر از قمصر به توریست ارائه نمی دهد.

کافی است کمی از شهر فاصله بگیرید و به ارتفاعات مجاور بروید تا با تماشا زیبایی های طبیعی به ویژه آبشار معروف نیاسر، متوجه شوید که سفری که تا اینجا داشتید بدون تماشا نیاسر بخش مهمی کم داشته است.

چهارطاقی نیاسر

این بنای چهارطاقی روی تپه های غرب نیاسر، که بطور قطع در شکل فعلی در زمان ساسانی ساخته شده، احتمالا بنایی اشکانی است که بعدها بازسازی شده است.

این بنا، ساختمانی چند منظوره است که هم کاربرد مذهبی داشته و بعنوان یک آتشکده مورد استفاده قرار می گرفته و هم بعنوان یک رصد خانه و حتی محلی برای میزان گیری سایه خورشید برای تنظیم تقویم نیز بوده است.

آتشکده که به احتمال زیاد به دستور اردشیر بابکان ساخته شده، بنایی ذوزنقه ای شکل با دیوارهایی به طول 12 متر و دارای قوس و گنبد ساسانی است.

غار رئیس نیاسر

یک غار انسان ساخت باستانی با طول حدودا 100 متر است. ارتفاع غار در دهانه آن یک متر و نیم است که به تدریج از ارتفاع آن کاسته می گردد.

غار که بقولی در زمان اشکانی و بقولی دیگر در دوره ساسانی کنده شده، در ابتدا کاربردی مسکونی داشته هرچند در مراحل بعدی تبدیل به پرستش گاه و حتی در برهه ای پناهگاه شده است.

همانطور که گفته شد هر چه به سمت انتهای غار پیش می رویم از ارتفاع آن کاسته شده و دالان تنگ تر و کوتاه تر می گردد، تا جاییکه 20 متر انتهایی آن به سادگی قابل پیمایش نیست و حتی ایستاده نمی توان از آن گذر کرد.

در ساختن این غار جز مصالح طبیعی از چیز دیگری استفاده نشده، اکنون اطراف غار پارکی ایجاد شده است، جویباری که از کنار چارطاقی سرچشمه می گیرد در امتداد، از کنار غار می گذرد و چشم انداز ای زیبا ایجاد می نماید.

اگر تا به حال مراسم گلابگیران را از نزدیک مشاهده ننموده اید در فرصت به جامانده زمانی برای یک سفر به کاشان و اطراف آن ایجاد کنید، اگر پیش از این مراسم را دیده اید نیز نیازی به توصیه مجدد نیست.

چطور برویم؟

اتوبان تهران به اصفهان، کاشان و اطراف را تبدیل به مقصدی سهل الوصول نموده که می توان در زمان اندکی از استان های مجاور به آن رسید.

اگر وسیله شخصی ندارید یا با تور به این سفر نمی روید، می توانید ازطریق ترمینال جنوب با اتوبوس راهی شوید.

راستاپیش روی تان راستای 246 کیلومتری، حدودا 2 تا 3 ساعته در امتداد کویر است.

بعد از طی راهی 130 کیلومتری به قم می رسید، از قم دو راه در پیش دارید: یا به وسیله اتوبان پس از دوساعت رانندگی و طی راستای 102 کیلومتری به کاشان می رسید؛ راه دیگر از قم به سمت سلفچگان حرکت نموده پس از 43 کیلومتر، به سه را ه سلفچگان می رسید و به سمت اصفهان ادامه راستا می دهید. بعد از 62 کیلومتر به دلیجان، و با ادامه راستا 80 کیلومتری به سمت شرق به کاشان می رسید.

در این بین بازدید از مشهد اردهال و زیارت امامزاده سلطانعلی بن باقر که مقبره سهراب سپهری نیز در آن واقع است خالی از لطف نیست.

مسافرانی که از اصفهان و شهرهای اطراف برای تماشا مراسم گلابگیری به کاشان می آیند هم راستای راحت تر از اتوبان معروف اصفهان به قم ندارند.

از استان لرستان هم با رساندن خودتان به الیگودرز و پس از آن خمین و محلات به دلیجان می رسید و پس از آن مشهد اردهال و کاشان را در پیش رو خواهید داشت. برای رفتن به قمصر باید از کاشان به سمت جنوب حرکت کنید و پس از طی 30 کیلومتر به قمصر برسیم. در صورتیکه اتومبیل شخصی ندارید از کاشان هم تاکسی سواری و هم مینی بوس به مقصد قمصر وجود دارد.

برای رفتن به نیاسر از قمصر چاره ای ندارید جز آنکه به کاشان برگردید و 30 کیلومتر دیگر به سمت غرب بروید.

برای اقامت می توانید در هتل قمصر بمانید هرچند که مردم محلی قمصر که مردمانی خونگرم و مهمان نواز هستند هم اتاق هایی را در اختیار مسافران قرار می دهند.

هتل سبز نیاسر نیز در صورتیکه مایلید در نیاسر اقامت کنید گزینه خوبی به شمار می رود. برخلاف قمصر، در نیاسر با فراوانی اتاق های اجاره ای روبرو نمی شوید پس بهتر است که با توجه به ازدحام بازتماشامایندگان، از قبل در یکی از مراکز اقامتی کاشان یا قمصر اتاقی را رزرو کنید یا در صورتیکه که مبداء تان فاصله چندان زیادی از کاشان ندارد، سفر خود را بدون اقامت شبانگاهی به اتمام برسانید.

منبع: سایت ایران ناز

منبع: راسخون