موزه آکروپولیس؛ گشت و گذار در یونان باستان (قسمت سوم) - مجله پیکوشو

پروپیلایا، معبد آتنا نایک، ارکتیون و معبد آرتمیس، همگی از ساختمان های مهم عمومی در زمان یونان باستان بودند که برای ساخت آن ها از برترین معماران و مجسمه سازان یونانی استفاده شده است. در این بخش به معرفی کارکرد، اشیا این ساختمان ها و آثار به جا مانده از آن ها خواهیم پرداخت.

پروپیلایا، معبد آتنا نایک و ارکتیون

بناهای یادبود اصلی، که آکروپولیس را تشکیل می دادند شامل، پروپیلایا، معبد آتنا نایک و ارکتیون بوده اند و در این بخش، بازدید کنندگان از طبقه سوم به طبقه اول باز می گردند تا از آخرین نمایشگاه موزه تماشا کنند و نمونه های اصلی آثاری یگانه از دوره باستان تا زمان امروز را مشاهده کنند. برای نخستین بار در این مکان امکان بازدید از سقف پروپیلایا، مجسمه های دیواره های معبد آتنا نایک ودر نهایت، کاریاتیدس یا کورای ارکتیون در نزدیک ترین بالکن با چشم اندازی از تپه ای آکروپولیس به نمایش در آمده اند.

پروپیلایا، بنای ورودی به آکروپولیس، در سال 437-432 پیش از میلاد به منظور جایگزینی ورودی قبلی (پروپیلون باستان) ساخته شده است. در 427- 423 پیش از میلاد معبد آتنا نایک بر استحکامات جنوب غربی پروپیلایا ساخته شده است، تا جایگزین معبدی کوچک تر با همان منظور باشد. ارکتیون که آخرین بنای یونانیان است، در 421-415 پیش از میلاد شروع شده و در 410 همان دوره به انتها رسیده است.

پروپیلایا

در پروپیلایا آثار هنری برترین مجسمه سازان، مانند مجسمه هرمس ساخته شده به وسیله Alkamenes وجود دارد. این بنا دارای یک فضای مرکزی و دو بال در دو طرف است. بنای اصلی دارای پنج ورودی است که ورودی مرکزی بزرگ ترین آن بوده و در هنگام مراسم قربانی حیوانات به عنوان معبر استفاده می شده است.

بال شمالی دارای یک حیاط خلوت و هال بزرگ به نام Pinakotheke است. این فضا به احتمال زیاد با دیوارهای نقاشی شده، مبل ها و میزهایش، مکانی برای استراحت بازدیدکنندگان بوده است. بال جنوبی به علت وجود معبد آتنا نایک کوچک تر بوده است.

معبد آتنا نایک

معبد آتنا نایک با چهار ستون یکپارچه در سمت شرق و غرب خود به شیوه یونیک ساخته شده است. همانطور که از صفت نایک به معنای پیروزی پیدا است، اینجا مکانی بوده است که آتنا، به عنوان خدایی که در زمان جنگ در کنار یونانیان ایستاده بود، ستایش می شده است. داخل معبد مجسمه ای چوبی از آتنا واقع شده است که کلاه خودی را، به عنوان نماد جنگ، در یک دست و یک شاخه انار را، به عنوان نماد صلح، در دست دیگر گرفته است. اطراف معبد آتنا نایک با نرده هایی از جنس مرمر حفاظت می شده است. طول معبد 41 متر بوده و شامل تخته سنگ هایی بوده که در قسمت بیرونی تزئین شده بودند. توالی داستان روایت شده بر معبد از قسمت شمال غربی، جایی که پله ها از سمت پروپیلایا می آیند، شروع شده و تا محراب ادامه دارد.

کتیبه این معبد در هر چهار طرف کار شده و دارای 14 بخش است. طول کتیبه اصلی 25.94 متر بوده که قسمت گوشه شمال غربی به همراه قسمت های دیگر گم شده است، به همین علت توالی اصلی قسمت های شمالی، جنوبی و غربی در شبهه قرار دارند. چهار بخش، دو قسمت از جنوب و غرب در موزه بریتانیا نگهداری می شوند و کتیبه شرقی (خدایان المپیا) و سه قسمت دیگر کتیبه، که صحنه های جنگ را به نمایش می گذارند (مانند جنگ ماراتون در 490 پیش از میلاد) در این بخش وجود دارند.

ارکتیون

منطقه اطراف ارکتیون به عنوان مقدس ترین بخش آکروپولیس شناخته می شده است. ارکتیون یک ساختمان چند منظوره از جنس مرمر بود که به شیوه یونیک ساخته شده و شاهکاری منحصر به فرد است. بخش شرقی این معبد به آتنا و بخش غربی آن به قهرمان های محلی و خدایان تقدیم شده بود. بعلاوه، ارکتیون به عنوان معبدی چند منظوره، پذیرای فرقه های قدیمی و نو، و بعلاوه مکان نشانه های مقدس است، نشانه هایی که به وسیله نیزه سه شاخه پوزیدون و درخت زیتون، هدیه ای که آتنا به شهر آتنی ها داده است، درست شده اند.

این ساختمان دارای دو ایوان است. سقف ایوان شمالی روی شش ستون یونیکی قرار داشته، در حالی که در زمین زیر آن، آتنی ها بر روی علامت رعد و برقی که زئوس برای کشتن ارکتیوس فرستاده بود، اشاره نموده اند. در ایوان جنوبی که مشهور تر است، سقف به جای ستون های معمولی، به وسیله شش دوشیزه که با عنوان کاریاتیدس شناخته می شوند، نگه داشته شده است و در زیر آن مقبره یکی از پادشاهان اسطوره ای یونان واقع شده است. سنگ نوشته ارکتیون به این کاریاتیدس ها با عنوان کورای (دوشیزه) یاد نموده، در حالی که کلمه کاریاتیدس در دوره های بعد شکل گرفته است. کورای دوم از بخش غربی در سال 1801 به وسیله لرد الگین برداشته شده و در حال حاضر در موزه بریتانیا نگهداری می گردد.

از قرن پنجم پیش از میلاد تا قرن پنجم پس از میلاد

این نمایشگاه شامل بخش شمالی از گالری طبقه اول است. نقش برجسته های احکام آتنی ها، پرتره های چشمگیر، کپی های رومی از شاهکارهای کلاسیک و تصویرهایی از فیلسوفان و شخصیت های تاریخی از قرن 5 پیش از میلاد تا قرن 5 پس از میلاد در این نمایشگاه نگهداری می شوند. این بخش از مجموعه موزه بعلاوه شامل معبد آرتمیس، نذورات دوره باستان و هلنیستیک و نذورات دوره رومیان می گردد.

مجسمه های بسیاری در آکروپولیس قرار داشتند که نمایانگر خدایان، قهرمانان، مضمون های اسطوره ای و پرتره افراد معروف بوده است. اغلب آن ها، آثار مجسمه سازان بنام بوده اند که به وسیله شهرها، حاکمان یا شهروندان سفارش داده شده و نذر شده بودند. علاوه بر آن، از اواسط قرن 5 پیش از میلاد، کتیبه های دارای سنگ نوشته نیز در آکروپولیس نصب شده است. این کتیبه ها، فرامین مجلس و مجلس عمومی آتنی ها را تشریح می کردند و در واقع، اسناد عمومی نسخه های اصلی بودند که روی پاپیروس یا تخته های چوبی نوشته می شدند. این فرامین بسته به محتوایشان، به دو دسته تقسیم می شوند:

الف) قرارداد ها و معاهدات آتنی ها با دیگر شهرها؛

ب) حکم افتخار افرادی که به شهر خدمت یا منفعتی رسانده باشند.

جایگاه مقدس آرتمیس

خدای آرتمیس به طور اختصاصی از مادران و زنان باردار حفاظت می کرد و معبد اختصاصی او در آتیکا قرار داشت. مجسمه دوم آرتمیس در سال 330 پیش از میلاد به این معبد اضافه شد که سر بزرگ الجثه این مجسمه در موزه به نمایش در آمده است.

نذرهای دوره کلاسیک و دوره هلنیستی

تعدادی از نذورات آکروپولیس، تصاویری از خدایان، قهرمانان، اساطیر و تاریخچه یونان، در این بخش به نمایش در آمده اند. یکی از نقش برجسته های منحصر به فرد، کشتی یونانیان است و شاهکاری دیگر، الکساندر بزرگ را به تصویر می کشد. در برخی موارد، تنها نقش برجسته های برنزی به جای مانده است.

نذورات دوره رومیان

از زمان ساخت ارکتیون تا انتهای دوره باستان، هیچ ساختمان عمومی نوی در آکروپولیس ساخته نشد، به جز معبد دایره شکل و کوچک روم و آگستوس که مستثنی هستند و تزئینات معماری آن ها به ارکتیون اشاره دارد.

در دوره رومیان، آکروپولیس ظاهر دوران باستان خود را حفظ کرد. بعلاوه توانست بسیاری از نذورات خود را برخلاف دیگر شهرهای یونان و معابد دیگر حفظ کند، زیرا گنجینه های هنری آن ها غارت شده و به ایتالیا فرستاده می شد تا ساختمان های آنجا را مزین سازد.

در همان زمان، سری نوی از نذورات به معابد نوتر اضافه شد. این نذورات عبارتند از تصاویر امپراطورها، ژنرال ها و دیگر افسران، پرتره فیلسوفان، سخنوران و کشیشان، و همین طور کسانی که به شهر منفعتی رسانده یا در مسابقه و رقابتی برجسته شده اند.

بخش های دیگر موزه آکروپولیس

موزه آکروپولیس دارای یک رستوران در طبقه دوم با چشم انداز ای پانورامیک از آکروپولیس، تالار کنفرانس و یک کافه در طبقه همکف است که در اختیار عموم واقع شده است.

رستوران

رستوران موزه می تواند در بخش داخلی پذیرای 300 مهمان باشد. در صورت برگزاری رخدادهایی که لزوما به فضایی برای نشستن نیاز نداشته باشد، این رستوران می تواند با تلفیق فضای بیرونی و درونی پذیرای 400 مهمان باشد.

تالار کنفرانس

تالار کنفرانس با ظرفیت 204 صندلی در طبقه همکف موزه واقع شده است. بعلاوه، کافه موزه نیز برای زمان های استراحت در میان کنفرانس ها، در دسترس عموم واقع شده است.

منابع عکس:

• afar.com
• khanacademy.org
• theacropolismuseum.gr
• upload.wikimedia.org