بازسازی آپارتمان: نگاهی به شرایط بازسازی در ایوان های گنبد سلطانیه - مجله پیکوشو

جهت دریافت خدمات بازسازی آپارتمان با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. از طراحی پلن بازسازی تا اجرای جز به جز بازسازی منزل، ویلا و ساختمان اداری تخصص ماست.

گنبد سلطانیه در لیست آثار میراث دنیای به ثبت رسیده است؛ سومین گنبد بزرگ دنیا بعد از گنبد کلیسای سانتا ماریا دل فیوره، و گنبد مسجد ایاصوفیه که به وسیله مغول ها ساخته شد.

تزئینات

تزئینات گنبد سلطانیه مشتمل بردو دوره است:

دوره اول: این تزئینات شامل انواع کاشی کاری و کاشی کاری های در تلفیق با آجر در نواحی مختلف بستر تزئینات است که هم زمان با معماری سازه بنا انجام گرفته است.

انواع مختلف تزئینات دوره اول که در ایوان های مختلف و طبقه اول به کاررفته است به توضیح زیر است:

کاشی کاری معرق، تزئینات آجرِ پیش بر خط کوفی، کاشی میناکاری، کاشی زرین فام، تلفیق آجرکاری و کاشی، تلفیق آجرکاری و گچ بری، تزئینات خط بنائی (خط معقلی)، تزئینات کاشی لعاب پران، آجر تراش ها

دوره دوم: دوره دوم تزئینات داخلی گنبد سلطانیه، بر بستر گچی اجراشده است که بر روی تزئینات دوره اول کشیده شده است

این تزئینات شامل موارد زیر است:

کتیبه های خط ثلث (نقاشی روی گچ)، کتیبه های خط ثلث گچ بری شده، کتیبه های نقاشی خط کوفی معقلی بر بستر گچی، کتیبه گچ بری خط کوفی، نقوش گچ بری آجر مهری یا توپی های ته آجری، تزئینات گچ بری پیش ساخته روی پارچه، تزئینات نقوش هندسی و گره به صورت نقاشی روی لایه گچی

شرایط بازسازیی ایوان شمالی

این ایوان سرتاسر پوشیده از تزئینات دوره دوم یعنی بستر گچی تزئینات و نقوش و کتیبه ها و گچ بری های اجراشده بر روی گچ است.

بازسازی این ایوان از اواخر دهه 80 آغاز شد و تا ارتفاع 18 متری (زیر طاق دوم) ادامه داشت و در اوایل دهه 90 به صورت نیمه کاره رهاشده است.

قسمت های زیادی از فرایند بازسازی که شامل مستند نگاری، استحکام بخشی، تثبیت لایه های گچی و لکه گیری ها انجام گرفته و موزون سازی رنگی و رنگ گذاری و قلم گیری ها به صورت نیمه کاره تا زیر طاق دوم و در ارتفاع حدود 18 متری انجام گرفته و متوقف شده است.

بازسازی نقاشی ها و کتیبه ها و گره های هندسی انجام گرفته در طبقه اول این ایوان تثبیت نهایی نشده است و موزون سازی ها باگذشت بیش از ده سال رنگ پریده و کم رنگ شده است و در قسمت هایی کتیبه کاملاً ناخوانا شده است و مجدداً احتیاجمند موزون سازی و تثبیت نهایی است.

تکمیل بازسازی و نهایی کردن و تکمیل موزون سازی رنگی و درنهایت، تثبیت لایه رنگ گذاری شده جهت جلوگیری از فرسایش رنگ و رنگ پریدگی (که تا به امروز در قسمت هایی قابل مشاهده است) لازم است.

کل عملیات بازسازیی که در این ایوان انجام شده است تا ارتفاع 18 متری و تا زیر طاق دوم ایوان است.

بالاتر از ارتفاع 18 متری قطار بندی ها و سپس کتیبه بزرگ خط ثلث (قسمتی از سوره انبیا) به ارتفاع 3 متر قرار گرفته است که دارای ترک بسیار بزرگ عرضی است و به نظر می رسد مهم ترین اولویت بازسازی کل تزئینات گنبد سلطانیه این قسمت است.

زیرسازی بستر کتیبه و تزریق مواد و استحکام بخشی بستر کتیبه بزرگ به ارتفاع سه متر است بسیار لازم است.

در بازسازی ترنج گچ بری بزرگ زیر گنبد هیچ کاری انجام نشده است و احتیاجمند استحکام بخشی است.

شرایط بازسازیی ایوان شمال غربی

در این ایوان از کف زمین تا ارتفاع 7 متری تزئینات دوره اول (کاشی کاری معقلی در تلفیق کاشی و آجر) قابل رؤیت است و بازسازی شده است و از ارتفاع 7 متری به بالاتر، پوشیده از تزئینات دوره دوم یعنی بستر گچی تزئینات و نقوش و کتیبه ها و گچ بری های اجراشده بر روی گچ است؛ که در قسمت های زیادی لایه های گچی از بستر لایه اول جداشده و تخریب شده بود که حتی در عکس های اوایل دهه پنجاه هم قابل مشاهده است.

بازسازی این ایوان از زمستان 1397 آغاز شد. آغاز بازسازی با مستندنگاری و استحکام بخشی و بازسازی اندودهای قسمت های پایینی حاشیه اشاره آغاز شد. مستندسازی، لکه گیری، تثبیت، خواناسازی و موزون سازی رنگی کتیبه ها و نقوش انجام گرفت. تثبیت نهایی بهار 1400 و تا ارتفاع حدود 18 متری (تا زیر طاق دوم ایوان) به صورت کامل انجام گرفت.

بازسازی قسمت های بالاتر شامل قطار بندی ها و کتیبه بزرگ سوره انبیا و کتیبه خط کوفی بالاتر از آن و تزئینات زیر قوس گنبد است لازم است.

استحکام بخشی قسمت های زیادی از لایه گچی که از بستر دوره اول جدا شده لازم است.

در بازسازی ترنج گچ بری بزرگ زیر گنبد هیچ کاری انجام نشده است و احتیاجمند استحکام بخشی است.

شرایط بازسازیی ایوان غربی

در این ایوان تزئینات دوره دوم لایه موجود از تزئینات است که بازسازی این ایوان در اواسط دهه 80 به خاتمه رسیده است.

شرایط بازسازیی ایوان جنوب غربی

در این ایوان تزئینات دوره دوم لایه موجود از تزئینات است که بازسازی این ایوان در اواخر دهه 80 شمسی به خاتمه رسیده است

در بازسازی ترنج گچ بری بزرگ زیر گنبد هیچ کاری انجام نشده است و احتیاجمند استحکام بخشی است.

شرایط بازسازیی ایوان جنوبی

تزئینات این ایوان، تنها تزئینات دوره اول را شامل می گردد و در قسمت هایی از زیر طاق اول تا ارتفاع حدوداً 10 متری تزئینات دوره دوم هم قابل مشاهده است و در هیچ دوره ای بازسازیی انجام نگرفته است.

استحکام بخشی قسمت هایی زیادی از بستر کاشی کاری هایی که به صورت بلوکه ای بر بنا الحاق شده اند و در شرایط نامناسب و در قسمت هایی جداشده از بستر بنا و بسیار آسیب دیده قرار دارند و خواناسازی خطوط معماری لازم است.

در بازسازی ترنج گچ بری بزرگ زیر گنبد هیچ کاری انجام نشده است و احتیاجمند استحکام بخشی است

شرایط بازسازیی ایوان جنوب شرقی

تزئینات موجود این ایوان، تزئینات دوره دوم است که تا ارتفاع حدود 7 متری قسمت های بسیار کمی از آن ها در اوایل دهه 80 انجام پذیرفته و احتیاج به بازسازی در بخشه ای زیادی از این ایوان به خصوص در تزئینات دوره دوم دیده می گردد.

لکه گیری، خواناسازی نقوش و کتیبه ها و بازسازی قسمت های تخریب شده لازم است.

در بازسازی ترنج گچ بری بزرگ زیر گنبد هیچ کاری انجام نشده است و احتیاجمند استحکام بخشی است

شرایط بازسازیی ایوان شرقی

تزئینات این ایوان، تزئینات دوره اول را شامل می گردد و اثری از تزئینات دوره دوم تا ارتفاع 20 متری دیده نمی گردد.

تزئینات دوره اول در دهه پنجاه هجری به وسیله گروه بازسازی ایتالیایی از بستر کاشی کاری جدا شده است و در هیچ دوره ای بازسازیی انجام نگرفته است.

در بازسازی ترنج گچ بری بزرگ زیر گنبد هیچ کاری انجام نشده است و احتیاجمند استحکام بخشی است.

شرایط بازسازیی ایوان شمال شرقی

تزئینات این ایوان، تزئینات دوره اول را شامل می گردد. قسمت هایی از بستر گره آجر تراش ها زیر طاق اول در دوره بازسازی گروه ایتالیایی بازسازی شده است.

در طبقه اول بازسازی تزئینات آجرکاری حصیری بستر دیواره پیشنهاد می گردد.

از ارتفاع 18 متری به بالا تزئینات دوره دوم (قطار بندی ها و کتیبه بزرگ خط ثلث سوره انبیا) قرار گرفته است و استحکام بخشی و خواناسازی آن ها ضروری به نظر می رسد.

در بازسازی ترنج گچ بری بزرگ زیر گنبد هیچ کاری انجام نشده است و احتیاجمند استحکام بخشی است.