بهارانه های ادب فارسی
به گزارش مجله پیکوشو، روزنامه خراسان: نرم نرمک می رسد اینک بهار. در ادبیات فارسی هم فصل بهار بیشتر از دیگر فصل های سال جلوه دارد. اصلاً بهار فصلِ شاعری است و مگر می شود شاعران بزرگ ما در طول دوران، با آمدن فصل بهار طبعشان نشکفته باشد و شعری نسروده باشند؟ زیبایی های طبیعت در فصل بهار، یکی از پربسامدترین مضامین در شعر فارسی است. هر کدام از شاعران با توجه به دیدگاه ها و همچنین سبک و دوره شعری شان، به بهار و اجزای آن نگاه کرده اند؛ بعضی ها مانند مولانا از راه رسیدن فصل بهار بعد از زمستان را درسی برای آموختنِ معاد و رستاخیز دانسته اند و بعضی ها هم مانند رودکی و منوچهری دامغانی بیشتر به توصیف بهار و زیبایی و طراوت آن توجه کرده اند. در ادامه از بهاریه های چند شاعر کلاسیک و معاصر فارسی می خوانید.
رودکی سمرقندی
اگرچه بسیاری از اشعار پدر شعر فارسی در طول تاریخ از بین رفته و تنها تعداد کمی از آن ها به دست ما رسیده است، ولی با بررسی همین آثار کم هم می توان متوجه شد که توجه به طبیعت در شعر رودکی سمرقندی، جایگاه ویژه ای دارد. یکی از زیباترین اشعار بهاری این شاعر سبک خراسانی با این ابیات آغاز می شود: آمد بهار خرم با رنگ و بوی طیب/ با صد هزار نزهت و آرایش عجیب/ شاید که مرد پیر بدین گه جوان شود/ گیتی بدیل یافت شباب از پی مشیب/ چرخ بزرگوار یکی لشکری بکرد/ لشکرش ابر تیره و باد صبا نقیب. این قصیده یکی از زیباترین بهاریه های شعر فارسی است.
سعدی شیرازی
مگر می شود از فصل بهار گفت و سعدی شیرازی را از یاد برد؟ بهار در غزل ها و دیگر اشعار خداوندگار سخن، جلوه و جایگاهی ویژه دارد. چه تصویرسازی هایی که سعدی در باب عشق و محبت با استفاده از فصل بهار و طبیعت آن نکرده است. یکی از بهاریه های سعدی این طور آغاز می شود: برآمد باد صبح و بوی نوروز/ به کام دوستان و بخت پیروز/ مبارک بادت این سال و همه سال/ همایون بادت این روز و همه روز... / بهاری خرم است ای گل کجایی/ که بینی بلبلان را ناله و سوز. سعدی در غزلی دیگر بهار را فصل عاشقی معرفی می کند و می گوید: آدمی نیست که عاشق نشود فصل بهار/ هر گیاهی که به نوروز نجنبد حَطَب است/ جنبش سرو تو پنداری که از باد صباست/ نه که از ناله مرغانِ چمن در طرب است.
مولانا جلال الدین محمد بلخی
شاعر و عارف بزرگ قرن هفتم هجری، چه در مثنوی معنوی و چه در غزلیات شمس، از مفهوم بهار بسیار استفاده کرده است و به ویژه در مثنوی به آن نگاهی عارفانه دارد. مولوی در دفتر اول مثنوی در دو بیت، حدیثی از پیامبر اکرم (ص) را درباره بهار به شعر درآورده است: گفت پیغمبر به اصحاب کِبار/ تن مپوشانید از فصل بهار/ آن چه با برگ درختان می کند/ با تن و جانِ شما آن می کند. مولوی در غزلیات هم به بهار نگاهی ویژه دارد از جمله در این غزل: آمد بهار عاشقان تا خاکدان بستان شود/ آمد ندای آسمان تا مرغ جان پران شود/ هم بحر پر گوهر شود هم شوره، چون گوهر شود/ هم سنگ لعلِ کان شود، هم جسم جمله جان شود.
هوشنگ ابتهاج
یکی از برجسته ترین شاعران معاصر فارسی که استفاده از عناصر فصل بهار و طبیعت آن در شعرش جایگاهی خاص دارد، هوشنگ ابتهاج (ه. ا. سایه) است. او در اشعارش گاهی به توصیف بهار پرداخته و گاهی هم از عناصر این فصل، برای بیانِ مفاهیم اجتماعی و انسانیِ مد نظر خود استفاده کرده است. ابتهاج در غزلی این طور از بهار می گوید: بهارا خیز و زان ابرِ سبک رو/ بزن آبی به روی سبزه نو/ گهی، چون جویبارم نغمه آموز/ گهی، چون آذرخشم رخ برافروز/ هنوز این جا جوانی دلنشین است/ هنوز این جا نفس ها آتشین است.
منبع: برترین ها