خون بندناف چه بیماری هایی را درمان می نماید؟

دکتر مهین نیکوگفتار در گفت وگو با ایسنا، در خصوص بانک خون بند ناف سازمان انتقال خون و نحوه عملکرد آن، گفت: این بانک، یک بانک خون بند ناف عمومی است و در سال 1389 تاسیس و جهت اطمینان از انطباق فرآیندهای جاری با استانداردهای بین المللی، فعالیت های خود را بر مبنای الزامات اسـتاندارد Net Cord-FACT و AABB و استانداردهای ملی خون بندناف ایران شروع نموده است.

وی با اشاره به شروع فعالیت خون بندناف عمومی در ایران از سال 1389 و در سازمان انتقال خون، ادامه داد: از زمان تاسیس بانک خون بند ناف انتقال خون تا کنون حدود 3900 واحد خون بند ناف از مادران اهدا نماینده ای که رضایت به اهدای خون بند ناف نوزادشان داده اند، در این بانک نگهداری و تاکنون اطلاعات HLA تعداد 3341 نفر بیمار به امید یافتن نمونه سازگار، ثبت شده است.

خون بند ناف برای چه بیماری هایی استفاه می گردد؟

نیکوگفتار هدف اصلی تاسیس این بانک را تامین سلول های بنیادی خون ساز برای بیماران احتیاجمند به پیوند مغز استخوان عنوان و اظهار کرد: از آنجایی که خون بند ناف حاوی سلول های بنیادی خون ساز است، در صورت رضایت مادران به اهدای خون بند ناف، هنگام زایمان خون بند ناف توسط پرسنل آموزش دیده جمع آوری، به آزمایشگاه های بانک خون بند ناف منتقل و در آنجا پردازش شده و سپس ذخیره سازی می گردد.

وی گفت: معمولا سلول های بنیادی خون ساز می توانند در درمان بیماری های بدخیم سیستم خون ساز و برخی دیگر از بیماری های سیستم خون ساز و همچنین در بیمارانی که دچار انواع بدخیمی ها شده اند و برای بازسازی مغز استخوان پس ازشیمی درمانی و پرتودرمانی های شدید استفاده گردد.

هزینه جمع آوری خون بند ناف چقدر است؟

رییس گروه بانک خون بند ناف و سلول های بنیادی سازمان انتقال خون در خصوص میزان هزینه جمع آوری و نگهداری خون بندناف، گفت: بانک های خون بند ناف به دو دسته کلی عمومی و خصوصی تقسیم می شوند. در بانک های عمومی هیچ گونه هزینه ای از اهدانماینده خون بند ناف دریافت نمی گردد؛ زیرا نمونه ای که اهدانماینده به بانک خون بند ناف عمومی اهدا می نماید، برای مصرف عموم بیماران است، نه صرفا برای مصرف خود نوزاد و خانواده فرد اهدانماینده. این درحالی ست که در بانک های خصوصی هزینه پردازش و نگهداری را خانواده پرداخت می نماید. بر این اساس اهدای خون بند ناف به بانک های عمومی کاملا رایگان است. در حال حاضر یک مرکز خصوصی و دو مرکز عمومی برای جمع آوری خون بندناف داریم.

چرا بهتر است خون بندناف را به بانک های عمومی دهیم؟

رییس گروه بانک خون بند ناف و سلول های بنیادی سازمان انتقال خون، با اشاره به توصیه متخصصان رشته خون شناسی در زمینه اهدای خون بندناف، اضافه کرد: همه متخصصان این رشته مردم کشور خود را تشویق می نمایند که نمونه های خون بند ناف خود را به بانک های عمومی خون بند ناف اهدا نمایند، زیرا زمانی که نمونه ها به بانک های عمومی اهدا می گردد، همه نمونه ها با خصوصیات ژنتیکی مختلف جمع آوری و در یک مرکز نگهداری شده و بنابراین هر زمان که این نمونه ها با یک بیمار سازگار باشد، برای پیوند در اختیار آن فرد گذاشته می گردد.

وی ادامه داد: در این شرایط اهدانماینده هیچ گونه هزینه ای را متحمل نمی گردد و ذخایر بانک های عمومی تقویت شده و امکان اینکه برای همه بیماران نمونه ای سازگار یافت گردد، افزایش پیدا می نماید. در حالی که در بانک های خصوصی، خانواده متحمل هزینه شده و در بسیاری از این موارد نمونه ها اصلا به مصرف فرد نمی رسد و فقط ذخیره سازی می گردد.

رییس گروه بانک خون بند ناف و سلول های بنیادی سازمان انتقال خون با بیان اینکه مصرف خون بند ناف به ژنتیک افراد بستگی دارد، اظهار کرد: در این زمینه مشخص سازگاری از روی مولکول های سازگاری نسجی انجام می گردد که این مولکول ها به ژنتیک افراد بستگی دارد و در ایران شباهت این مولکول ها زیاد است و هرچه که ذخیره بانک های خون بند ناف عمومی بیشتر باشد، احتمال اینکه نمونه ای با شباهت مولکول های سازگاری برای بیماری پیدا گردد، افزایش می یابد.

به گفته نیکوگفتار، استقبال مردم در زمینه اهدای خون بندناف قابل ستایش است و میزان رضایت به اهدای خون بندناف در کشور ما نسبت به کشورهای دیگر بسیار بالاتر است.

خون بندناف چند سال قابل نگهداری است؟

نیکوگفتار به اهمیت سلول های بنیادی خون ساز اشاره و اظهار کرد: باید توجه کرد که سلول های بنیادی خونساز، سلول هایی هستند که توان تکثیر و تمایز بالایی داشته و قادرند همه انواع سلول های خونی را در اهدانماینده و گیرنده پیوند در طول زندگی فراوری نمایند. این سلول ها در مغزاستخوان و خون بند ناف و در شمار کمتری در خون محیطی قرار دارند. در مواردی که مغز استخوان در بیماران توان ساخت سلول های طبیعی را نداشته باشد، پیوند این سلول ها از افراد سالم می تواند نجات بخش جان بیماران گردد.

وی در پاسخ به این سوال که خون بندناف تا چند سال قابل نگهداری است، گفت: در جهان گزارش شده که نگهداری خون بندناف تا 20 سال هم از کیفیت آن نمی کاهد؛ به این معنی که واحدهای ذخیره شده به مدتی بیش از 20 سال، قادر به بازسازی مغز استخوان بیماران احتیاجمند به پیوند مغز استخوان بوده است.

وی تاکید نمود: البته علی رغم تمام کوشش ها در راستای تامین احتیاج بیماران، تنها برای تعداد محدودی از بیماران واحدهای کاملا سـازگار موجود بوده اسـت؛ به این ترتیب، لزوم گسترش و توسعه بانک خون بندناف به اثبات رسیده و با توجه به سرمایه گذاری دقیقی که در زمینه دانش فنی، فضاسازی و تجهیزات این واحد شده است، باید با افزایش ذخایر این بانک، ضـمن تقویت و غنی سـازی این مرکز، بتوانیم در آینده نزدیک پاسـخگوی احتیاج اغلب بیماران احتیاجمند در سراسر کشور باشیم.