موسیقی جامعه را مهربان تر می کند - مجله پیکوشو

بخشی از صحبت های کیوان ساکت که در مصاحبه با خبرنگاران عنوان شده است.

این نوازنده و آهنگساز قرار است 22 و 23 آبان ماه به عنوان سولیست تار و سه تار همراه با ارکستر ملی، کنسرتی را با آهنگسازی خودش در تالار وحدت به روی صحنه ببرند.

این کنسرت به رهبری مهمان نصیر حیدریان با اجرای قطعاتی از جمله آرزوی بزرگ، پایکوبی ایرانی، خاطره، پایکوبی شیرازی، کرانه، شوق دیدار، غم وشادی، راپسودی چهارگاه، راز مهتاب، حرکت دائمی، مادر، چهارمضراب بیات شیراز، سرمست، سرمست، گفتگو، پایکوبی گیلکی و رستاخیز برگزار خواهد شد.

به همین بهانه خبرنگار خبرنگاران گفت وگویی با کیوان ساکت داشته است که در ادامه می خوانید:

برداشت های متفاوت از موسیقی به فراخور درک مخاطب

در ابتدا از ساکت می خواهیم که توضیحاتی را درباره کنسرت پیش رو به ما ارائه دهد، می گوید: این کنسرت با آهنگسازی خود من برگزار خواهد شد؛ چراکه معمولا زمانی که قرار باشد در جایی ساز بزنم قطعات خودم یا بزرگان موسیقی ایران و دنیا را می نوازم. به هر حال به دعوت بنیاد رودکی تصمیم گرفته شد یک کنسرت موسیقی بی کلام با موضوع تار و ارکستر ملی برگزار کنیم تا اتفاقی در ماه های پایانی سال 98 باشد.

او ادامه می دهد: موسیقی بی کلام یکی از مهم ترین بخش های موسیقی هر قوم و ملت است؛ به همین دلیل آشنا کردن مردم با موسیقی بی کلام یک رسالت بزرگ است. کسانی که می توانند از موسیقی بی کلام لذت ببرند شاید از لحاظ اندیشه و درک هنری، جایگاه ویژه ای داشته باشند. به نظر من موسیقی بی کلام یکی از مهم ترین بخش های هنری موسیقی دنیا است و بزرگترین آثار ماندگار موسیقی دنیا که در 200 تا 300 سال گذشته توسط افرادی مانند باخ، موتسارت، بتهوون و... ساخته شده اند، بی کلام بوده اند.

این هنرمند می گوید که موسیقی با کلام هرچند خیلی زیبا و همه پسند است، ولی واسطه ای است بین موسیقی که اجازه نمی دهد مخاطب بدون ترجمه در دریای بی کران نت ها شناور شود.

او تصریح می کند: زمانی که یک قطعه موسیقی بی کلام برای چند نفر پخش می شود، هرکس به فراخور درک و استنباطش از موسیقی، احساسی که حین گوش دادن به اثر دارد و روحیه خود، برداشت خاصی خواهد داشت. ولی زمانی که کلام روی موسیقی گذاشته می شود، مخاطبین را به یک سمت می برد؛ یعنی اگر کلام حماسی باشد، همه حماسی فکر خواهند کرد و اگر عاشقانه باشد، عاشقانه فکر خواهند کرد.

موسیقی به ترجمه نیاز ندارد

این هنرمند موسیقی با بیان اینکه موسیقی جزو هنرهایی است که نباید ترجمه شود، می گوید: کلام به صورت غیرمستقیم موسیقی را ترجمه می کند و اجازه نمی دهد هر کسی خودش وابسته به درکی که دارد از موسیقی لذت ببرد. درک و لذت بردن از موسیقی بی کلام به تربیت شنیداری نیاز دارد و فرد باید درک بالایی از موسیقی داشته باشد تا زمانی که آن را می شنود، بفهمد. در کشور ما چون اغلب مردم با موسیقی آشنا نیستند و بیشتر به شعر علاقه مند هستند، تنها به شعر فکر می کنند، در صورتی که موسیقی بی کلام است که می تواند بین ملیت های مختلف ارتباط برقرار کند. به گونه ای که می توان بدون دانستن زبان آلمانی یا روسی از موسیقی بی کلام آن ها لذت برد و کاملا با آن ارتباط برقرار کنید.

او به همین دلیل گریزی هم به موسیقی پاپ که کلام در آن موضوع دارد، می زند و می گوید: در این نوع موسیقی صدای خواننده، شعر و ریتم خیلی برجسته است. اصولا این موسیقی پاپ از لحاظ بافت و هارمونی خیلی ساده تر از انواع دیگر موسیقی است؛ به همین دلیل ریتم در آن خیلی برجسته تر از انواع دیگر موسیقی است، البته دلیل این امر برای تأثیر گذاشتن روی مخاطب جوان است.

موسیقی را در مدرسه تدریس کنیم

او در بین صحبت های خود به این امر اشاره کرد که اصلی ترین هدف از برگزاری این کنسرت، رساندن موسیقی خوب به گوش مخاطب است. از او سوال می کنیم که برای آشنایی مردم با موسیقی خوب چه برنامه بلندمدتی را می توان در نظر گرفت؟

پاسخ می دهد: صدا و سیما و آموزش پرورش باید در این راستا با حضور کارشناسان برنامه های بلندمدت را برنامه ریزی کنند، به گونه ای که صدا و سیما مدام موسیقی خوب را پخش کند و آموزش و پرورش نیز درس موسیقی و سرود را از اول ابتدایی در مدارس قرار دهد تا کسانی هم که نمی خواهند موسیقیدان یا نوازنده شوند، با موسیقی آشنایی کافی داشته باشند. این امر همانند زمانی است که یک فردی می خواهد مهندسی یا پزشکی بخواند و باید در یک حدی زبان مادری خود را بلد باشد و یا یکسری کلیات و اصول آشنا باشد.

او ادامه می دهد: از لحاظ علمی اثبات شده است که آموزش موسیقی از کودکی و پافشاری کمتر بر دروسی که در آینده خیلی به کار دانش آموزان نمی آید، باعث خواهد شد تا جامعه آرام تر باشد و آمار جرم و بزه کاهش بیابد.

این موسیقیدان بیان می کند که حضور در گروه های موسیقی باعث می شود که فرد احترام گذاشتن به دیگران را یاد بگیرد؛ زیرا در یک گروه موسیقی گاهی باید متوقف شوند تا دیگر نوازندگان نقش خود را ایفا کنند. در چنین حالتی این فرد یاد خواهد گرفت تا در جامعه نیز به حقوق مادی و معنوی که برایش تعیین شده است، احترام بگذارد.

او ادامه می دهد: هر چقدر که یک فرد بیشتر به موسیقی بپردازد، این خصلت در او قوی تر خواهد شد.؛ به عنوان نمونه در 100 سال اخیر که آمار جرم و بزه در سطح وسیعی در ایران افزایش یافته است، نام یک هنرمند واقعی و بزرگ موسیقی را در بین آن افراد نمی بینید؛ به همین دلیل جوامعی که این امر را فهمیده اند به آموزش و اشاعه موسیقی و هنر در سطح وسیع اهمیت می دهند.

ساکت باری دیگر تأکید می کند که موسیقی ناب نیاز به تربیت شنیداری دارد و اضافه می کند: اگر شما هر بلیط اپرا را یک میلیون تومان بفروشید و تالار وحدت پر شود، هزینه یک شب آن تأمین نخواهد شد؛ چراکه عوامل زیادی از جمله ارکستر، خوانندگان، کارگردان و ... برای ساخت برنامه یک شب از اپرا همکاری می کنند. ولی در تمام کشورهای دنیا مجانی اجرا می کنند و دولت ها هزینه آن را پرداخت می کنند؛ زیرا می خواهند مردم تربیت شنیداری پیدا کنند، جامعه مهربان تر شود و موسیقی را بشنوند.

این هنرمند گریزی به امکانات بالای آلات موسیقی در هنرستان های موسیقی و مدارس کشورهای پیشرفته می زند و می گوید: در کشورهایی مانند امریکا یا کانادا، دیده ام که در هنرستان های موسیقی، هر کلاس یک پیانوی خیلی خوب دارد و یا در مدارس حداقل دو پیانوی رویال عالی هست. به جرأت می توانم بگویم پیانوهای هنرستان های کشورهای اروپایی که در آنها اجرا داشته ایم، اگر پیانویشان بهتر از پیانوی ما در تالار وحدت نبوده، کمتر هم نبوده اند.

به او می گوییم با توجه به این صحبت ها ما در دانشگاه های موسیقی مان نیز سازهای مناسب نداریم. با خنده می گوید: اگر بخواهیم درباره دانشگاه ها صحبت کنیم که من دل پُری از وضع آنها دارم. 22 سال در دانشگاه آزاد تدریس می کردم و بیرون آمدم. زمانی که وارد محیط دانشگاه هنر در ایران می شویم، هیچ تفاوتی را با اداره مالیات یا ثبت احساس نمی کنیم و هیچ تصویری از اینکه وارد یک محیط هنری و آکادمیک شده ایم نخواهیم داشت. گرچه که در کشورهای پیشرفته دنیا آنقدر فضای کنسرواتوارها زیباست که مردم در ایام تعطیلی پول می دهند و از آنها دیدن می کنند.

ارکستر نباید لزوما رهبر ثابت داشته باشد

در پایان از این نوازنده تار درباره رهبر نداشتن ارکستر ملی سوال می کنیم. بیان می کند: شکل مدیریت ارکستر در همه جای دنیا یکسان نیست. خیلی جاها دیده ام که ارکستر یک مدیر دارد و او از رهبرهای مختلف دنیا یا در همان کشور دعوت می کند. این کار باعث می شود که هم تنوع رهبری بیشتر شود و هم تنوع صدایی، اجرایی و... .

او ادامه می دهد: گاهی اوقات اینگونه است که ارکستر یک رهبر دائمی به مدت دو، سه سال یا کمتر و بیشتر دارد. ولی همان رهبر نیز در فصل های مختلف از سال از رهبرهای دیگر نیز دعوت می کند تا ارکستر از تجربه رهبرهای دیگر استفاده کند؛ چون به هر حال هر رهبر می تواند تجربه ای متفاوت منتقل کند و ارکستر با تجربه رهبرهای مختلف به مرور از لحاظ اجرایی پربارتر شود.