نگرانی مهاجران افغانستانی از پیشروی طالبان - مجله پیکوشو

از اولین مهاجران است، هنوز لباس های زربافت افغانی می پوشد؛ هیچ کدام از لباس های نو حریف این لباس های زیبای او نشده اند. سال هاست به کمک تازه آمدگان می شتابد و آن ها را گاه برای ویزیت پیش این دکتر آشنا می آورد، دیروز وقتی به هنگام ویزیت آخرین میهمان کابل (دختر جوان و زیبایی که گاه بی فایده می گرید) متوجه نگاه پرسشگر من شد؛ با همان لهجه دست نخورده نالید دیگر توانش نیست چند بار و با چند گروه باید بجنگیم. می دانم طالبان را می گوید.

پیشرفت های اخیر طالبان و مماشات حیرت آور بین المللی با این گروه خشن و متعصب دوستان و همشهریان افغانستانی ما را به شدت نگران و ناامید نموده است. اگر چند سال پیش طالبان طرفدارانی در بین مردم افغانستان داشت، در سال 1400 اوضاع تغییر زیادی نموده است؛ سال های حکومت طالبان تجربه تلخی برای آن سامان و درس عبرتی نه فقط برای افغان ها بلکه برای همه کشور هایی بود که در خطر حکومت های سلفی قرار داشتند.

عرصه عمومی با وجود حکومت غیر سلفی حتی اگر ضعیف و پرتناقض در افغانستان رشد چشمگیری داشته است. امروز تکیه اصلی طالبان بیش از آنکه بر اعتقادات مردم افغان باشد، بر بندوبست های سیاسی، دسترسی به منابع اقتصادی و خشونت عریان است.

ایرانیان و افغان ها یک زندگی و درد مشترک چندده ساله را تجربه نموده اند. آن ها بیش از هر بنی آدم دیگری به یکدیگر حساس شده اند. ایرانیان شاید میزبانان خیلی خوبی نبوده اند (حداقل در تعارف هم نباید چنین ادعایی بنمایند). همشهریان افغان ما از بسکمک امکانات که مهاجران ایرانی در اروپا به راحتی به آن دسترسی داشتند، محروم بودند؛ اما باید اذعان کرد جریان های تند مهاجرستیز هم در کشور ما در میان مردم وجود نداشته است.

افغان های مهاجر در دشوارترین بحران های اجتماعی یاوران امین مردم ایران بودند. امانت، سخت کوشی و مدارای ایشان در برابر شرایط دشواری که روزگار تحمیل نموده بود، مثال زدنی است. درد مردم افغانستان درد توده مردم ایران است؛ بنابراین دولت ایران حق ندارد ترجیح مردم افغانستان را که به دلایل پیش گفته ترجیح مردم ایران هم هست، در مناسبات خارجی خود نادیده بگیرد.

به مسئله افغانستان و موضوع بازگشت به قدرت طالبان نمی توان تنها از زاویه دید یک دولت خارجی که می توانست در آمریکای لاتین هم باشد، نگریست و تنها به مناسبات ژئوپلیتیک تمرکز داشت و آمال و آرزو های مردم افغان و درد و رنج روزمره آن ها را نادیده گرفت. دولت و مردم ایران بیش از هر مردم دیگری پوست در بازی دارند و باید از آرمان و خواست مردم افغانستان دفاع نمایند.

مقابله با نیروی وحشت آور طالبان آن طور که بعضی اخیرا ادعا می نمایند، تنها موضوع داخلی افغانستان نیست که پیشگیری و حل آن را تنها وظیفه مردم رنج دیده آن سامان بدانیم و مبتلابه نوعی بی طرفی سودجویانه که به هیچ وجه عاقبت اندیشانه نیست، شویم. جنگ های دوره ای افغانستان هم بیش از آنکه افغانستانی باشند، نیابتی بودند. اندیشه طالبان با فرهنگ و آیین ایران آشتی ناپذیر است و بی فایده است فکر کنیم چنین اندیشه های سلفی را مرز های جغرافیایی محدود می نمایند.

بخش هایی از مردم افغانستان نظیر تاجیک ها و هزاره ها هم که بیش از بقیه به ایران پناه می آورند، در مقایسه با سایر اقوام، نزدیکی مذهبی و نژادی بیشتری با مردم ایران احساس می نمایند و در صورت غلبه کامل طالبان صدمات بیشتری را متحمل خواهند شد. کاش همین فردا می توانستم چند جمله امیدوارنماینده به آقا سیاوش تاجیک، حاج محمد هزاره و جمیله خانم که هیچ گاه معلوم نشد از کدام قوم است (خودش عمدا فراموش نموده) بگویم.