نگاهی به ظهور اژدهای شرق (2) ، چرا آمریکا از قدرت نظامی چین نگران است؟
به گزارش مجله پیکوشو، رشد نظامی چین در طول 20 سال آینده توازن جدیدی را در جهان حکم فرما خواهد که سیاست خارجی کشورهای مختلف از جمله آمریکا را دگرگون خواهد نمود.
با تور چین سفری خاطره انگیز را تجربه کنید.
گروه بین الملل خبرنگاران - مهدی پورصفا: سون تزو استراتژیست نظامی عصر چین باستان در کتاب خود با نام هنر رزم اصل اساسی هر حاکمیتی را تسلط بر زمین می داند و مهم ترین ابزار حاکمیت بر زمین را داشتن نیروی نظامی قدرتمند تا بتواند تسلط بر آن را تضمین کند.
اصل قدیمی سون تزو در دنیای جدید نیز همچنان حکمفرماست و تنها فرق آن این است که حالا قلمرو هوایی و دریایی نیز به آن اضافه شده است. رژه چندی پیش ارتش چین در مراسم سالگرد هفتادمین سالروز تشکیل حکومت کمونیستی در چین نشان داد که دولتمردان چینی نیز آن را درک نموده اند.
اصلی که در پس پرده نمایش موشک DF-41 قدرتمندترین سلاح بالستیک چینی ها با برد 12000 کیلومتر به خوبی خود را نشان می داد.
بودجه نظامی چین تا 2040
چینی ها بنا بر آمار صندوق بین المللی پول و بانک دنیای هم اکنون دومین اقتصاد قدرتمند دنیا هستند و بنا بر بعضی پیش بینی ها تا سال 2040 می توانند به بزرگترین اقتصاد دنیا تبدیل شوند. با این حال در حوزه نظامی پیش بینی ها کمی دشوارتر است.
بر اساس داده های موسسه تحقیقات صلح بین الملل در استکهلم هزینه های دفاعی چین طی سه دهه گذشته در حدود 2 درصد فراوری ناخالص داخلی محدود بوده است. اگر این سطح حفظ گردد با فرض فراوری ناخالص 30 هزار میلیارد دلاری در سال 2040 بودجه دفاعی چینی ها می تواند تا 600 میلیارد دلار افزایش یابد. در صورتی که میزان بودجه نظامی تا 4 درصد زیاد گردد این عدد هم دو برابر خواهد شد.
امکان این که دولتمردان چینی بخواهند میزان بودجه نظامی را در شرایط غیر نظامی بیشتر افزایش دهند بعید است، چرا که دولت چین هر سال سهم بزرگی از درآمدهای خود را به رفاه اجتماعی اختصاص می دهد. این رقم در سال 2013 به 43 درصد کل بودجه دولتی می رسید و از آن موقع تاکنون به صورت مرتب در حال افزایش است. البته تنها چینی ها نیستند که در افزایش رقم بودجه دفاعی با احتیاط عمل می نمایند. بزرگ ترین رقیت چینی ها یعنی آمریکایی ها نیز با محدودیت های جدی در افزایش بودجه روبه روست. به عنوان مثال در حالی هم اکنون رقم بودجه نظامی آمریکا به بیش از 700 میلیارد دلار می رسد با فرض ادامه یافتن جهت فعلی، بودجه نظامی آمریکا در سال 2040 کمی بیش از 1.1 تریلیون دلار خواهد بود.
به این ترتیب روشن است که دو رقیب تا دندان مسلح جهت یکسانی را در پیش دارند.
دعوا بر سر اقیانوس آرام
نکته اساسی اینجاست که چین به مراتب مسائل کمتری نسبت به رقیب آمریکایی خود در سطح دنیا دارد. آمریکا در طول سال های گذشته و علی رغم کوشش فراوان نتوانسته از تعهدات نظامی خود در نقاط مختلف دنیا کم کند.
به عنوان مثال همچنان دخالت آمریکا در منطقه خاورمیانه به عنوان منبعی از تنش بالقوه باقی مانده که خروج دولت ترامپ از برجام آن را پیچیده تر نیز نموده است. بر اساس یک تخمین محافظه کارانه آمریکا هم اکنون نزدیک به 30 درصد منابع خود را در منطقه اقیانوس آرام و مابقی آن را در بقیه نقاط دنیا از جمله خاورمیانه متمرکز نموده است. این در حالی است که چین نزدیک به 70 درصد توان دفاعی خود را در منطقه اقیانوس آرام متمرکز نموده است. مطالعات شورای امنیت ملی آمریکا نشان می دهد که اگرچه تا سال 2030 همچنان توانمندی دفاعی آمریکا می تواند از چین بالاتر باشد اما این شکاف از آن تاریخ به شدت کاهش خواهد یافت.
نگاهی تفکیکی در حوزه های گوناگون به خوبی نشان می دهد که هراس آمریکایی ها از چینی ها به هیچ عنوان بی دلیل نیست.
شاخص های نظامی کدام یک را برنده می دانند؟
برای مقایسه قدرت نظامی دو طرف می توان چند شاخص را در نظر گرفت. یکی از مهم ترین این شاخص ها توان زیردریایی ها در منطقه اقیانوس آرام است. بر اساس اطلاعات مندرج در بودجه دفاع ملی آمریکا نیروی دریایی این کشور تا سال 2040 بین 42 تا 57 زیردریایی هسته ای از کلاس های گوناگون در اختیار خواهد داشت. اگر آمریکا 60 درصد از زیر دریایی های هسته ای خود را به منطقه پاسیفیک اختصاص دهد، 25 تا 34 فروند زیردریایی هسته ای خواهد داشت.
در مقابل چینی ها با اختصاص 70 درصد از توان خود 34 تا 52 زیردریایی خواهند داشت. البته تعداد بیشتر به معنای فزونی نیست. توانمندی های تهاجمی چینی ها به شدت کمتر از آمریکایی ها است. موشک های زیر دریایی پرتاب JL-2 چینی هنوز از مشابه آمریکایی خود یعنی ترایندت عقب تر هستند و سیستم های پیشرفته رانش چینی ها هنوز در مراحل آزمایشی هستند.
نگاهی به ظهور اژدهای شرق (1) | سیاست مهار؛ انتخاب قطعی واشنگتن در مقابل پکن
در حوزه ناوشکن های رزمی اوضاع به نفع آمریکایی ها است. نیروی دریایی آمریکا هم اکنون نزدیک به 62 ناوشکن از کلاس ارلی برگ و تیکاندرو در اختیار دارد. تا سال 2040 ناو شکن های آمریکایی به 65 فروند افزایش خواهند یافت که با فرض اختصاص 60 درصد آن به منطقه اقیانوس آرام آمریکایی ها 39 ناوشکن خواهند داشت.
در مقایسه چینی ها احتمالاً 30 ناوشکن خواهند داشت. در مقایسه چینی ها در سال 2040 نزدیک به 36 ناوچه در مقابل 9 ناوچه آمریکایی ها خواهند دشت. به این ترتیب فزونی در این حوزه نیز با آمریکایی ها است.
در حوزه ناوهای هواپیما بر اگرچه چینی ها به شدت از آمریکایی ها عقب هستند، اما کوشش می نمایند که عقب ماندگی خود را جبران می نمایند. آمریکایی ها تا سال 2040 در این منطقه 7 ناو هواپیما بر خواهند داشت که می تواند خطر بزرگی برای سیادت دریایی چینی ها باشد.
اگرچه در حوزه دریایی آمریکایی ها می توانند فزونی نسبی خود را حفظ نمایند اما در حوزه جنگنده ها و توان هوایی فزونی نسبی با چینی ها است. آمریکایی ها تا سال 2040 در این منطقه 300 فرونده جنگنده خواهد داشت در مقابل چینی ها نزدیک به 2000 هزار جنگنده در این منطه مستقر خواهند که برای یک فزونی تمام عیار کافی است.
این در حالی است که ما پیشرفت های چین را در حوزه هایی همچون موشک های بالستیک ضد کشتی و موشک های کروز در نظر نگیریم. با در نظر دریافت این موارد دلایل نگرانی آمریکایی ها به خوبی روشن می گردد.
چینی ها زرادخانه هسته ای خود را بیمه می نمایند
در حوزه هسته ای بر خلاف آمریکایی ها چینی ها به هیچ عنوان به دنبال کمیت بیشتر نیستند. در حقیقت از ابتدا نیز چینی ها فراهم آوردن نوعی محافظت در مقابل تهاجم هسته ای را هدف خود قرار داده بودند.
از همین رو زرادخانه هسته ای چینی ها از ابتدای قرن 21 تا کنون در سطح 300 کلاهک هسته ای ثابت باقی مانده است. در مقابل چینی ها کوشش نموده اند تا توان تحمل ضربه اول هسته ای را حفظ نمایند. این مسئله به معنای این است که زیرساخت های حیاتی و نظامی این کشور و همچنین سیستم های راهنمایی و فرماندهی باید بتوانند در مقابل اولین ضربه هسته ای از طرف هر کدام از قدرت های هسته ای مقاومت نمایند.
از همین رو است که از دهه 90 چین دست به ساخت بزرگترین شبکه زیر زمینی تونل های زیر زمینی زده است. مسئولیت ساخت این تجهیزات زیر زمینی بر عهده لشگر دوم توپخانه چین است و به هزاران کیلومتر می رسد. این مسئله امکان فوق را به ارتش چین می دهد تا موشک های بالستیک خود را به صورت مرتب بین پایگاه های زیرزمینی جابجا کند و مقرهای فرماندهی خود را در مقابل هر ضربه ای حفظ کند.
از دهه 80 میلادی به بعد زمانی که چینی ها توانستند با موشک های DF-5 برد موشک های سوخت مایع خود را به آمریکا برسانند، تقویت توان مانور و هدف گیری موشک های هسته ای را در دستور کار خود قرار دارند.
سرمایه گذاری بر موشک های سوخت جامد که توانمندی آماده سازی در حداقل زمان ممکن را دارند و همچنین افزودن قابلیت حمل و نقل سریع از جمله اقدامات چینی ها بوده است. نقطه اوج این توانمندی ها موشک DF-41 است. این موشک توانمندی هدف قراردادن تمام خاک آمریکا را دارد.
از سوی دیگر موشک فوق می تواند در مدت کمتر از یک ربع آماده شلیک گردد و همین مسئله ردیابی آن را سخت تر می نماید. البته در این میان چین در رسیدن به این توانمندی ها تنها نبوده است. در سال های گذشته روسیه تجربیات فراوانی را از توسعه موشک های بالستیک سوخت جامد از جمله توپول را در اختیار چینی ها قرار داده است.
چینی ها امیدوارند بتوانند با استفاده از این موشک سپر دفاع موشکی آمریکایی ها را دور بزند. از سوی دیگر برای مقابله با سپر دفاع موشکی آمریکایی ها چینی توسعه سلاح های هایپرسونیک را در دستور کار خود قرار داده اند.
یکی از این سلاح ها که برای شلیک از موشک های بالستیک توسعه یافته است در رژه روز ملی چینی ها رونمایی شد.
در طرف مقابل آمریکایی ها تنوع بسیار فراوانی به سلاح های اتمی خود داده اند و امیدوارند که بتوانند با استفاده از آن در مدت کوتاهی توانمندی تسلیحاتی چینی ها را منهدم نمایند. مهم ترین قابلیت آمریکایی ها تکیه برسلاح های بالستیک موشک های زیر دریایی پرتاب است که همچنان نقطه ضعف چینی ها به شمار می رود.
خروج آمریکا از پیکان موشک های بالستیک میان برد نیز از سوی کارشناسان مقدمه ای برای محاصره چین توسط موشک های بالستیک چینی ذکر می گردد.
نبردهایی در سایه
در حوزه تسلیحات نوین و فضایی نیز رقابت سختی بین دو کشور در جریان است. چینی ها نشان داده اند که در حوزه سلاح های سایبری به توانمندی های بالایی دست یافته اند که به آن ها اجازه می دهد زیر ساخت های حیاتی آمریکایی را هدف قرار دهند.
در کنار این توسعه سلاح های ضد ماهواره چینی نیز تهدید بزرگی برای طرف آمریکایی است. چین یک بار و با استفاده از موشک بالستیک یک ماهواره هواشناسی خود را منهدم کرد که با واکنش آمریکایی در انهدام یک ماهواره سرگردان با موشک sm-3 روبه رو شد.
هم اکنون آمریکایی ها با فرمان ترامپ نیروی فضایی خود را افتتاح نموده اند تا بتوانند توانمندی ها فضایی خود را با دقت بیشتری در فضا مستقر نمایند. در این میان روس ها به دلیل محدودیت منابع اقتصادی توانمندی رقابت با آمریکایی ها را ندارند، اما در مقابل طرف چینی می تواند حرف های بسیاری در این باره برای زدن داشته باشد.
از آنجا که این حوزه فضای جدیدی در نبردهای نوین محسوب می گردد هنوز زورآزمایی جدی در این باره انجام نشده اما در آینده می توان انتظار اقدامات جدی تری را داشت.
وقتی قدرت چین آمریکا را محتاط می نماید
با در نظر گرفت تمام موارد فوق می توان گفت که تا 20 سال آینده کوشش برای رسیدن به نوعی توازن بین چین و آمریکا در حوزه نظامی ادامه خواهد داشت.
با این حال این رقابت آمریکا را وادار خواهد نمود تا تمرکز خود را بر سایر مناطق دنیا کاهش دهد. این مسئله می تواند تغییرات شگرفی در سیاست خارجی آمریکا ایجاد کرد که بعضی نشانه های آن در خاورمیانه پیداشت.
شاید از همین رو است که ترامپ دیگر عجله ای برای واکنش در مقابل حمله به تاسیسات نفتی آرامکو در عربستان سعودی ندارد.
ق
منبع: خبرگزاری فارس